سنجش الگوی نظری هابرماس براساس نسبت اخلاق و سیاست در اندیشه سیاسی کانت

چکیده سیاست و نسبت آن با اخلاق از جمله مباحث مهمی است که در فهرست موضوعی تأملاتِ نظریِ اغلب فیلسوفان در حوزه ی اندیشه و علوم سیاسی قرار گرفته و مورد مطالعه و بررسی می باشد. در تاریخ اندیشه و علوم سیاسی همواره نسبت این دو بویژه در سه پارادایم کلاسیک، میانه، و مدرن، هرچند با سبک وسیاق متفاوت، از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. از این رو، نسبت این دو از منظرهای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. هابرماس، نسبت اخلاق و سیاست در اندیشه ی سیاسی را به طورکلی به دو دوره ی کلاسیک و دوره ی مدرن تقسیم می کند. از نظر وی، در دوره ی کلاسیک، اخلاق و سیاست در ارتباط با یکدیگر بودند، اما، در ابتدای دوره ی مدرن با دو تحول روش شناسانه و موضوعی، فلسفه ی سیاسیِ کلاسیک جای خود را به علم یا فلسفه ی اجتماعی داد، و اخلاق از سیاست جدا شد. بدین سان، سیاست از نهادی که در خدمت تحقق «سعادت» شهروندان است، به نهاد مدیریت و تکنیکِ کنترل روابط اجتماعی و غرایز انسانی مُبدل می شود. هابرماس این ارزیابی را به کانت هم تعمیم می دهد. سنجیدن الگوی نظری هابرماس از نسبت اخلاق و سیاست بر اساس مفهوم اخلاق و جمهوریت در اندیشه سیاسی کانت موضوع این پژوهش است؛ تا با توجه به مختصات اندیشه ی سیاسی کانت، نشان داده شود که ارزیابی مزبور به وی قابل اطلاق نیست. واژگان کلیدی: اخلاق، سیاست، جمهوریت، کمال، خودآیینی، هابرماس، کانت.